Opatowiec

OPATOWIEC
sołtys:Minior Alfred
tel.(41)35-18-298
e-mail:soltys-opatowiec@opatowiec.nazwa.pl

Liczba mieszkańców: 341

Rys historyczny:
Dogodne położenie u zbiegu Dunajca i Wisły oraz traktów lądowych wzdłuż tych rzek predestynowało Opatowiec do odgrywania poważnego ośrodka handlowego. Wokół znajdowały się grody – Demblin i Wyszogród oraz duże skupiska osadnicze poświadczone przez badania archeologicz­ne, m.in. Chwalibogowice, Kraśniów, Ławy, Rogów, Senisławice, Trębaczów, Urzuty. Według szacunkowych danych, opracowanych na podstawie poboru świętopietrza, w połowie XIV w. gęstość zaludnienia w parafii Opa­towiec wynosiła 58 osób na 1 km². Można więc z dużą dozą prawdopodo­bieństwa przyjąć, że w wiekach XI-XIII było niewiele mniejsze. Był to niewątpliwie najludniejszy obszar Polski. Te czynniki demograficzne i go­spodarcze spowodowały, że Opatowiec wcześnie wypłynął na arenę dzie­jów. Już w XI w. był poważnym ośrodkiem wymiany handlowej. Targ w Opatowcu wymienia dokument legata Idziego dla klasztoru Benedykty­nów w Tyńcu wystawiony w latach 1123-1125. Dzieje Opatowca związane są nierozerwalnie z opactwem Benedykty­nów w Tyńcu. Benedyktyni to zakon mniszy powstały we Włoszech w VI w. Pierwszy klasztor tego zgromadzenia znajduje się na Monte Cassino. Zało­żył go w 529 r. Św. Benedykt, ogłoszony patronem Europy przez papieża Pawła VI. Benedyktyni byli pierwszymi zakonnikami, jacy pojawili się na ziemiach polskich. Towarzyszyli pierwszym biskupom, obsługiwali pierw­sze katedry. Benedyktynem był Św. Wojciech, także „Pięciu Braci Polskich”, zamordowanych w 1003 r. w Międzyrzeczu. Pierwsze trwale fundacje benedyktyńskie powstały w okresie odbudo­wy Kościoła w Polsce, częściowo zniszczonego przez pogańską reakcję po śmierci Mieszka II. Około 1044 r., staraniem Kazimierza Odnowiciela, przybyła z Lotaryn­gii misja benedyktyńska z konsekrowanym na biskupa krakowskiego Aronem. Wobec zniszczenia Gniezna przez najazd czeskiego księcia Brzetysława w 1039 r. Aron pełnił w Krakowie funkcję zwierzchnika polskiej prowincji kościelnej i miał godność arcybiskupa z prawem wyświęcania biskupów. Benedyktyni osiedli początkowo na Wawelu przy nieistnieją­cym dziś kościele św. Michała (obecnie zobaczyć można fundamenty tej świątyni obok katedry).

Od wielu lat trwa spór historyków o datę fundacji klasztoru tynieckiego. Prof. Gerard Labuda (Uniwersytet Poznański) uważa, że stało się to za panowania Ka­zimierza Odnowiciela (1039-1058). Tak też podaje w swym dziele Jan Długosz (Liber beneficiorum). Prof. Jerzy Wyrozumski (Uniwersytet Jagielloński) twier­dzi że przeniesienia Benedyktynów do Tyńca oraz jego uposażenia dokonał Bo­lesław Śmiały (1058-1079).
Odium, jakie spadło na Bolesława w związ­ku ze śmiercią św. Stanisława, sprawiło, że jego zasługę w tym względzie zacierano i prze­noszono na jego ojca. Wysoce prawdopodob­ny i nieźle udokumentowany jest pogląd, że Bolesław, zmarły na wygnaniu, został pocho­wany w kościele Benedyktynów w Tyńcu, wła­śnie jako jego fundator.

We wspomnianym dokumencie kar­dynała Idziego, legata papieża Kaliksta II (1119-1124) na Węgry i Polskę wy­mieniono wszystkie posiadłości tyniec­kie w trzech działach majątkowych. Dział trzeci przedstawiony jest nastę­pująco:Opatowiec nadał kościołowi tynieckiemu król Bolesław z targiem i karczmą, i przewozem, i z wypłatą dwunastu grzywien corocznych, i z dwoma karczmami w Wiślicy, i z tymi ludź­mi: Rakiem, Chrostem, Brankiem, Duranem. Wymienione w końcu dokumentu cztery imiona to oczywiście ojcowie rodzin, zasadźcy czterech wsi. Chrost dał nazwę Chrostowicom, dziś są to Chrustowice. Historycy są zgodni, że to król Bo­lesław Śmiały uposażył klasztor miej­scowością która później nazwana została Opatowcem. Niestety, źródła nie przekazały nam pierwszej nazwy miejscowości ani daty fundacji. Uposażenie klasztoru wzbogaciła Judyta, pierwsza lub raczej druga żona Władysława I Hermana, o takim samym imieniu, co pierwsza. Fakt ten także wymienia dokument legata Idziego. Także na XI w. prawdopodobnie przypada powstanie parafii, które two­rzono w pierwszym rzędzie przy miejscach targowych. Zastąpienie pierwotnej nazwy przez nową – Opatowiec – podkreślało zapewne rangę tegoż skupiska osadniczego w uposażeniu tynieckiego opac­twa. W jego też posiadaniu był Opatowiec do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r., kiedy to Tyniec przeszedł pod panowanie Austrii. Miasto stało się wówczas własnością skarbu Rzeczypospolitej.